Twee voorwaarden voor leiderschap: vertrouwen en veiligheid

KayleeRosalina

In De Dans van Leiderschap Posted november 15, 2019

Wekelijks kom ik in aanraking met tientallen leiders. Sommigen zijn beginners, anderen al (ver)gevorderden. Een deel daarvan mag ik helpen om betere leiders te worden. De rest mag ik volgen en dat doe ik allebei met plezier. Nee, ik ben niet één of andere leiderschapsguru. Tijdens mijn salsalessen leer ik de deelnemers leiderschapsskills die elke manager en leider wat mij betreft zou moeten beheersen. In de blogreeks ‘De Dans van Leiderschap‘ neem ik je mee in de leiderschapsinzichten die ik de laatste jaren op heb gedaan als salsa- en bachatadocent.

Er zijn maar een paar dingen waar ik bang voor ben op de dansvloer. Mijn eerste angst is dat ik een keer gruwelijk hard te pletter val, door een mislukte dip of lift. Je weet wel, zo’n Dirty-Dancing-Time-of-my-life–lift maar dan ietsje minder spectaculair. Gelukkig is het me nog nooit overkomen, en ik hoop dat het zo blijft. Mijn tweede angst doorleef ik daarentegen bijna wekelijks: een hak die vol enthousiasme op je voet terecht komt. Au! Het is nooit expres uiteraard, maar dat maakt het helaas niet minder pijnlijk.

Misschien was het je al opgevallen dat beide angsten te maken hebben met mijn fysieke veiligheid. Dat komt doordat ik tijdens het dansen een groot deel van mijn fysieke veiligheid in de handen van een ander leg. En dat is nogal een verantwoordelijkheid die j daarmee als leider op je neemt.

Als volger zie je niet alles

Nu kun je misschien denken: waarom leg je de verantwoordelijkheid voor je eigen veiligheid voor een groot deel bij een ander? Kun je niet wat beter op je eigen veiligheid letten Kaylee? #independentwoman. Ja en nee. Ja, als ik zie dat ik in volle vaart tegen iemand aan ga botsen, corrigeer ik natuurlijk zelf mijn passen. En nee. Er zijn drie redenen waarom ik het van mijn partner nodig heb om voor mijn veiligheid te zorgen.

1) Mijn blikveld is beperkt

Wanneer ik aan het volgen ben, gebeurt er van alles om me heen wat ik niet kan zien. De dansvloer is druk en soms chaotisch. Terwijl ik aan het dansen ben kan ik vaak niet zien wat er naast of achter me gebeurt. Mijn partner ziet dat gelukkig wel.

2) Ik focus me op mijn werk

Hoe hoger je salsaniveau wordt, hoe minder tijd en ruimte je hebt om naar je omgeving te kijken. Als ik geleid word in meerdere spins (lees: pirouettes maar dan anders), heb ik nog niet misschien de mogelijkheid om in de gaten te houden wat er om me heen gebeurt. Mijn taak kost me dan mijn opperste concentratie.

3) Ik weet niet wat er gaat gebeuren

De leider leidt. Hij (of zij) stippelt het pad uit dat we samen gaan bewandelen. In het dansen volg je redelijk direct. Daarmee bedoel ik dat er een signaal wordt gegeven door de leider (de opdracht), waar de volger direct gehoor aangeeft. Dus hoewel ik als volger heel goed weet wat we nu aan het doen zijn, kan ik niet voorspellen wat de leider nog meer voor me in petto heeft. Hierdoor kan ik zijn (of haar) bewegingen – en daardoor de mijne – niet anticiperen.

Een leider is het (hitte)schild

Op de werkvloer hoeven leiders zelden voor de fysieke veiligheid te zorgen van hun medewerkers of teamleden. Maar veiligheid, is wel degelijk belangrijk. Ik las ooit het boek ‘Onderwijs vraagt leiderschap‘, toen ik met mijn team een visiestuk schreef over resultaatverantwoordelijk werken. Daarin wordt uitgelegd dat een leider zich op moet stellen als het hitteschild voor zijn of haar team. Waar de term origineel vandaan komt kan ik niet achterhalen. Maar Mathieu Weggeman legt in het boek ‘Leidinggeven aan Professionals? Niet doen!‘ uit, dat de leider het team beschermt tegen ruis van ‘boven’ en ‘buiten’.

Beschermen is één van de verantwoordelijkheden van de leider. Zoals mijn danspartner me beschermt tegen ellebogen en naaldhakken van anderen, beschermt de leidinggevende zijn team tegen kritiek, problemen en andere bedreigingen van buitenaf.

“As employees strive to do their jobs, they face threats to productivity from all quarters-disruptive technology, meddlesome superiors, senseless organizational practices, and abusive clients and customers. Sutton, of Stanford University, reminds us that the best bosses identify and slay those dragons, thereby protecting the time and the dignity of their people and enabling them to focus on real work.”

– Robert I. Sutton (2010). The Boss as Human Shield

Veiligheid gaat hand in hand met vertrouwen

Dat brengt me op het volgende: veiligheid gaat hand in hand met vertrouwen. Vertrouwen kun je als leider – helaas – niet eisen. Je kunt het echt alleen maar verdienen. Tegen iemand zeggen: “vertrouw me”, werkt alleen als de acties die je doet helemaal in lijn zijn met wat je zegt. Dus: als je in je acties bewijst dat je ook daadwerkelijk te vertrouwen bent. Als volger of teamlid leg je altijd een deel van je veiligheid in handen van je leider. Daarmee geef je hem of haar vertrouwen. Bij dans is dat in de vorm van fysieke veiligheid. Maar op het werk kan dat ook in de vorm van emotionele veiligheid zijn, aanzien, baanzekerheid, etc. Tegelijkertijd geldt: als ik mijn partner / leider geen vertrouwen geef, kan hij of zij ook niet voor mijn veiligheid zorgen.

Vertrouwen en veiligheid zijn cyclisch

Vertrouwen en veiligheid hebben dus sterk met elkaar te maken. Maar, het is er niet in één keer. Bijvoorbeeld: wanneer ik voor de eerste keer met iemand nieuws dans, ben ik me over het algemeen bewuster van mijn omgeving. In de eerste paar minuten voel ik (deels onbewust) aan hoe goed iemand zorgt voor mijn veiligheid. Als ik merk dat mijn partner me beschermt voor een voorbij vliegende elleboog, vergroot dat mijn vertrouwen in mijn danspartner. Als ik bij dezelfde danspartner regelmatig tegen anderen aanbots, neemt mijn vertrouwen af.

Zo werkt het ook in organisaties. Als je als leider goed zorgt voor je team; en als je ze beschermt tegen de problemen die je voor hen kunt oplossen, kan het team zich blijven focussen op de opdracht of het werk. Elke goede ervaring zorgt voor een stukje meer vertrouwen. Het tegenovergestelde is echter ook waar. Dus ben je er als leider bewust van dat vertrouwen en veiligheid iets is waar je continue aan blijft werken.

Wil je ook de andere blogs in deze serie niet missen? Schrijf je in voor de nieuwsbrief.

[newsletter_form]

Video inspiratie