Het is tijd voor alledaags heroïsme

KayleeRosalina

In Leiderschap, Opinie Posted maart 15, 2020

Het zijn vreemde tijden. De wereld verandert op het moment in sneltrein vaart. Een situatie als dit heb ik in mijn leven, in Nederland nog nooit meegemaakt. En iedereen reageert daar een beetje anders op. De signalen die we krijgen zijn soms tegenstrijdig: de ene medische specialist adviseert de scholen open te houden omdat het “het beste voor onze gezondheid” is; de andere medische specialist vraagt met klem om scholen per direct te sluiten.

Leiderschap ligt bij iedereen

Dat onze premier zelf niet tot die laatste beslissing komt vind ik onwerkelijk (wanneer je dit leest is de beslissing mogelijk al bijgesteld). In tijden als dit hebben we heel sterk, inspirerend en verbindend leiderschap nodig. Juist van de mensen die door ons gekozen zijn en waar we ons vertrouwen aan hebben gegeven. Maar in tijden als dit blijkt ook dat leiderschap niet gekoppeld is aan functie.

Leiderschap is niet gekoppeld aan functie

Ik zie in mijn omgeving namelijk allemaal leiders opstaan:

–       Dansscholen die besluiten om hun kids via video dansles te geven. Zodat de kinderen zoveel mogelijk hun gewone routine aan kunnen houden, zonder dat ze de gezondheid van zichzelf en hun gezin in gevaar hoeven te brengen.

–       Ouders die de kinderen van andere ouders bij hen thuis opvangen, omdat deze ouders nodig zijn in de ziekenhuizen.

–       Ik zie in het onderwijs hoe hard iedereen deze week aan het werk is om er voor te zorgen dat we studenten op een veilige manier op afstand les kunnen geven, zodat zij met hun opleiding niet de dupe worden van deze crisis.

–       Ik zie mensen die anderen vragen op afstand te blijven. En die dat blijven vragen, ook al wordt er om gelachen.

Dat laatste vind ik in het bijzonder belangrijk om even bij stil te staan. In Nederland zijn we nuchter en daar zijn we trots op. Dat betekent dat het makkelijk is om te zeggen: “Nou jongens, wat een paniek allemaal. Dat is helemaal niet nodig, niet overdrijven.” Het matcht met de cultuur die we hier hebben. Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg. We zijn sterren in polderen en dingen bagatelliseren.

En op dit moment is dat levensgevaarlijk.

We hebben allemaal een maatschappelijke verantwoordelijkheid

Ondertussen weten we dat het virus te verspreiden is, ook als je geen duidelijke symptomen hebt. Dokters in heel Europa en Azië roepen ons op om zo min mogelijk contact te hebben zodat de zorg kan blijven functioneren. Ondertussen wordt in Brabant die oproep ook gedaan, want onze ziekenhuizen staan op code rood. We hebben allemaal een maatschappelijke verantwoordelijkheid om daar gehoor aan te geven.

“Wie dit virus nu nog bestempelt als een gewoon griepje, vertoont echt laakbaar gedrag.”

Maar cultuur is hardnekkig. En je gedrag aanpassen is moeilijk, al helemaal als het afwijkt van de sociale norm die je gewend bent. Want wij vinden het in de Nederlandse cultuur al snel allemaal een beetje overdreven. Onze Hollandse nuchterheid heeft ons toch altijd zo ver gebracht?

Dus dankjewel aan de alledaagse helden

Het is echt belangrijk. We hebben alledaagse helden nodig, die leiderschap nemen in (ogenschijnlijk) kleine acties, die een enorm effect kunnen hebben. Dus dankjewel, als je het lef hebt om mensen te vragen op afstand te blijven. Dankjewel, voor de moed om mensen aan te spreken wanneer ze hoesten, maar hun handen niet wassen. Dankjewel, als je in gesprek gaat met mensen en ze helpt bij het nemen van hun eigen maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Dit kun je doen

Ik snap dat het lastig is om het gevoel te hebben dat je niets kunt (of mag) doen. Machteloosheid is een verschrikkelijk gevoel. Maar, je kunt eigenlijk juist heel veel doen:

–       Corrigeer mensen, als ze het hebben over (massa)hysterie en paniek. Dat is niet hetzelfde als ongerustheid, voorzichtigheid en het opvolgen van maatregelen. Laat jezelf en anderen niet bagatelliseren.

–       Loop even voorbij de pasta in de supermarkt, als je thuis al voldoende pasta hebt voor een maand. Zo voorkom je dat de gezinnen die afhankelijk zijn van de voedselbank deze week niet goed kunnen eten.

–       Ga met compassie en geduld in gesprek, met de mensen die de veranderingen lastig te begrijpen vinden. Voor mensen met autisme, met verstandelijke beperkingen en met andere uitdagingen is het lastig dat de regels constant veranderen en dat er zoveel tegenstrijdige signalen zijn. Help ze omgaan met de veranderingen.

–       Check in bij de mensen die alleen zijn, of een depressie hebben. Vraag hoe het met ze gaat en kijk wat je voor ze kunt doen.

–       Koop je spullen en diensten zoveel mogelijk bij kleine ondernemers en ZZP’ers. Zij (lees: wij) worden direct en heel hard geraakt, nu al. En een vangnet is er nauwelijks.

–       Deel je kennis. In het onderwijs wordt er op het moment enorm veel kennis en kunde gedeeld over hoe we online kunnen gaan werken. Volgens mij kun je in bijna elk vakgebied op een manier een steentje bijdragen.

–       En de makkelijkste: blijf als het kan thuis om te Netflixen. Dan kun je zeker niet bijdragen aan de verdere verspreiding van het virus.

Weet je nog meer alledaagse dingen die je kunt doen? Laat het weten in de comments.