Rocking de Boat versus De Lieve Vrede Bewaren
KayleeRosalina
In Backstage Posted januari 23, 2021
Terwijl ik op de achtergrond het programma ‘Dromen van Curaçao‘ heb opstaan, blik ik met je terug op de afgelopen maand. Ik deel met je wat me bezig hield in januari en wat me opviel op het gebied van leren, ontwikkelen en inclusiviteit.
Als de bal eenmaal is gaan rollen, is die nog maar moeilijk tegen te houden. En die bal is het afgelopen jaar gaan rollen. Inclusiviteit is bij meer en meer mensen hun vocabulaire ingeslopen. Ik merk het in mijn werk. Steeds vaker word ik benaderd door groepen studenten en alumni die van binnenuit ‘druk’ zetten op hun onderwijsinstellingen om meer te doen op het gebied van inclusiviteit en anti-racisme.
Als het gaat over anti-racisme en inclusiviteit kun je twee dingen doen:
1 Rock the Boat: kiezen voor social justice, en daarmee gegarandeerd sommige mensen voor de schenen schoppen
2 De Lieve Vrede Bewaren: conflicten vermijden en hopen op een verbetering die vooral vanzelf gaat
En helaas, optie 2 is simpelweg niet hoe het werkt. Racisme en onderdrukking zit diep in onze maatschappij, processen en instituten. Waardoor het alleen kan worden ‘opgelost’ door een bewuste aanpak.
Dit is heel belangrijk om te beseffen, want de realiteit is dat de leiding van veel schoolorganisaties vaak terughoudend is om stappen te nemen. Soms komt dat doordat ze het idee hebben dat het vraagstuk bij hen op school niet speelt (spoiler: het speelt overal), soms doordat ze niet weten waar te beginnen, en soms omdat ze het liefste de lieve vrede bewaren.
Why rock the boat?
“Ik heb er nog nooit iemand over gehoord, dus het zal wel geen probleem bij ons zijn.” Het is een veel voorkomende gedachte. Misschien herken je het zelfs wel van de organisatie waar je zelf werkt. Maar dat je er nog nooit iemand iets over hebt horen zeggen, wil nog niet zeggen dat er geen probleem is. Je uitspreken over onderwerpen als racisme of andere vormen van onderdrukking kan namelijk heel moeilijk zijn.
Een voorbeeld: dit jaar voeren de Brabantse en Limburgse anti-racisme groepen een bewustzijnscampagne over carnaval. En ik snap heel goed waarom. Ik voel me al jaren ongemakkelijk tijdens carnaval als ik iemand met mijn haar als pruik zie. Maar, ik heb er eigenlijk nog nooit iets over gezegd. Enerzijds omdat ik er van overtuigd was dat het gehoord of serieus genomen zou worden. Anderzijds omdat ik liever niet gezien zou worden als iemand die ‘moeilijk’ deed. En ik ken het he, alles rondom carnaval, ik ben er mee opgegroeid. Ik kom uit een dorp. Ondertussen bracht ik mijn puberteit door in nog véél kleinere dorpen. Alle tradities zijn me bekend. Van de kroegentochten, tot het op d’n eier gaan na een avond carnavallen. Ik nam ooit de trein naar huis vanuit de college banken in Utrecht, om om 13.00 uur in de kroeg te staan met het eerste biertje van de dag.
Als je niets hoort, betekent dat niet dat er niets aan de hand is. Dus ik ben héél blij met deze actie voor en door mijn mede-Brabanders.
De lieve vrede bewaren kan leiden tot etterende wonden
Soms zijn er wel signalen. Sterke signalen zelfs. Maar vaak zie ik dat op dat moment het ‘meerderheid-minderheidsdenken’ de intrede doet. En dat is lastig. Want als de meerderheid iets goed vindt, wil het nog niet zeggen dat het ook goed is. Als de meerderheid ergens geen last van heeft, wil dat nog niet zeggen dat er geen probleem is. Of iets moreel is, is niet afhankelijk van de meeste stemmen gelden. Als je naar de geschiedenis kijkt zie je namelijk ontelbare voorbeelden van immorele gewoonten, waar het merendeel van de mensen vaak niets over zei. En in bijna alle gevallen is er ook een tegengeluid geweest.
Als je doet alsof er niets aan de hand is, kan dat leiden tot etterende wonden. In die zin is het bewaren van de lieve vrede eigenlijk hetzelfde als je kop in het zand steken. En de afgelopen maand hebben we gezien hoe dat kan uitpakken.
De Toeslagenaffaire
Als je het rapport Ongekend Onrecht leest, besef je meteen hoe belangrijk het is dat je als organisatie actief werkt aan een inclusieve én anti-racistische organisatie. Tijdens het lezen viel mijn mond meerdere keren open van verbazing. En de nodige scheldwoorden ontglipten mij vanwege het besef dat een duidelijker voorbeeld van institutioneel racisme bijna niet bestaat en Rutte hiervan al op de hoogte was toen hij tijdens een persconferentie en tijdens het gesprek met vertegenwoordigers van de Nederlandse BLM beweging nog steeds weigerde om de term institutioneel racisme in de mond te nemen (onthoud dat wanneer je 17 maart gaat stemmen).
Gelukkig, waren er tijdens de toeslagenaffaire mensen die besloten hun nek hiervoor uit te steken. En het is echt onwijs droevig en vooral infuriating (ik kom niet op een Nederlands woord dat net zo goed de lading denkt) dat zij zo erg werden tegengewerkt om dit boven tafel te krijgen. En besef, ook rechters waren hiervan op de hoogte en oordeelden dat het wetmatig was. Echt waar, een explicieter voorbeeld van institutioneel racisme bestaat niet, ook al durven politici de term maar amper te gebruiken.
Lees meer over de effecten van de affaire in de stukken van Lilith Magazine:
– Drieluik: de gedupeerden van de toeslagenaffaire aan het woord, deel I
– Drieluik: de gedupeerden van de toeslagenaffaire aan het woord, deel 2
Ondanks alles, ben ik trots
Ik ben trots op de jongeren, studenten en professionals die besluiten niet stil te zijn en actie te ondernemen. Met het risico op een backlash van hun organisatie. Want dat risico is reëel. Als je graag de lieve vrede bewaart, zit je namelijk niet te wachten op ‘herrieschoppers’.
Blijf je uitspreken. Blijf het onrecht dat je ziet benoemen en aankaarten. En houd je oren open voor wanneer anderen dat (proberen te) doen. Want in de woorden van mijn lievelingsmusical: